De afgelopen jaren heeft het Rijk steeds meer taken afgestoten naar de gemeenten, vooral in de zorg. Maar daarbij vond het Rijk het moeilijk om echt los te laten: zij gaf strikte regels mee en bovendien de opdracht om flink te bezuinigen. Kortom, weinig sturingsmogelijkheden voor gemeenten en te weinig geld.
De bedragen die gemeenten tekort komen om deze Rijkstaken uit te voeren zijn niet gering. In december becijferde adviesbureau AEF dat gemeenten jaarlijks 1,6 à 1,8 miljard euro extra nodig hebben om de taken in de jeugdzorg naar behoren uit te voeren. In het Klimaatakkoord zijn taken toebedeeld aan gemeenten, waarvoor gemeenten naar schatting ruim 1 miljard euro tekort komen. En zo is er een lange lijst van gemeentelijke taken met te weinig geld: de nieuwe omgevingswet, de WMO, de bouw van scholen, etc. En, zoals gezegd, niet alleen het geld ontbreekt, maar ook de mogelijkheid om op inkomsten en uitgaven te sturen.
Delft maakt zich sterk om dit landelijk spelende onrecht op te lossen. Wethouder Stephan Brandligt (GroenLinks) maakt deel uit van de VNG-commissie financiën die overleg voert met het Rijk. Ook voeren wethouders en raadsleden een lobby richting leden van de Tweede Kamer. Kortom, dicht bij het vuur, het probleem van gemeenten proberen op te lossen waar het ontstaat.
Er zijn enkele partijen in de Delftse gemeenteraad die het een slecht signaal vinden dat Delft nu een niet-sluitende begroting heeft afgegeven. Zij zijn van mening dat de gemeente genoeg geld heeft vanuit de recent verkochte Eneco-aandelen. Door dat geld te gebruiken zou het probleem zijn opgelost. GroenLinks kan zich daar niet in vinden. Jaarlijks geld uit onze spaarpot halen om de jaarrekening op orde te houden is een korte termijn oplossing die niet vol te houden is. Dat neemt de oorzaak van de tekorten niet weg.
Daarom is het college nu aan de slag met een herstelplan. Zolang er geen extra middelen komen vanuit het Rijk moeten we toch komen tot een sluitende begroting. Omdat de gemeente Delft in de afgelopen jaren al veel heeft moeten bezuinigen gaat dat niet gemakkelijk worden. Het gaat lastige politieke keuzes vragen. De GroenLinks-fractie ziet het herstelplan van het college tegemoet en gaat daarover graag met de inwoners van Delft in gesprek.
GroenLinks laat zich bij het maken van die keuzes leiden door haar principes: de gemeente moet beschermen wie of wat kwetsbaar is en daarbij uitgaan van onderlinge solidariteit. Wie pech heeft gehad (nu door Corona maar ook anderszins), moet kunnen rekenen op steun van de gemeente om weer op weg te kunnen. Wie het wat ruimer heeft mag gevraagd worden om daaraan bij te dragen. En er is een minimumniveau waaraan gemeentelijke voorzieningen moeten voldoen zodat Delft een sociale, aantrekkelijke en leefbare stad blijft om te wonen.
Bekijk hier het interview met wethouder Stephan Brandligt bij De NieuwsBV op NPO Radio 1, op 11 januari jl.