De gemeenteraad besloot op 26 maart 2015 tot een onderzoek naar de projecten Spoorzone, Harnaschpolder en Sebastiaansbrug. In de afgelopen weken is diverse malen over het eindrapport en de aanbevelingen gesproken. Gisteravond besloot de gemeenteraad over het vervolg.

Aanleiding

In 2014 kwam de gemeenteraad keer op keer voor onaangename financiële verrassingen te staan. Aan de tekorten op de Spoorzone en de Harnaschpolder leek geen einde te komen. Het project Sebastiaansbrug kwam maar niet van de grond. En het college had bar weinig antwoorden op de vele vragen van de raad naar de oorzaken. De financiële situatie was, in korte tijd, zó slecht geworden dat het niet lukte een sluitende programmabegroting voor 2015 op te stellen. 

Voldoende aanleiding dus voor de raad om in maart 2015 bijna unaniem (alleen Onafhankelijk Delft stemde tegen) te besluiten tot een onderzoek naar de oorzaken van de financiële malaise. Het grootste raadsonderzoek in de historie van de Delftse politiek.

Lessen

Nu het onderzoek, onder leiding van een raadsbrede onderzoekscommissie, is afgerond was het deze maand aan de raad te besluiten of het voldoende inzicht geeft, er lessen uit getrokken kunnen worden en op welke manier er een vervolg aan moet worden gegeven.

Over de invloed van de economische crisis zijn de rapporten helder. Die is groot. De gebiedsontwikkelingen in de Harnaschpolder en Spoorzone liepen uit door de vastgoedcrisis. De opbrengsten die waren voorzien konden niet worden gehaald en door het uitlopen van de planning met vele jaren liepen de kosten op. Bovendien kregen de projecten door die vertraging overlap, die niet voorzien was. Met alle gevolgen van dien.

Het verrast GroenLinks niet dat planningsoptimisme en financieel wensdenken als terugkerende thema’s zijn opgenomen in de rapporten. Het zijn constateringen die voor bijna ieder groot vastgoed- of infraproject gelden. GroenLinks wil ze daarmee niet onder het kleed schuiven, maar de invloed van de crisis was enorm. De duur,  de omvang en de impact van de crisis waren voor 2009 door niemand te voorzien.  Aan de andere kant, zonder optimisme en wensen zaten we nu nog steeds met een lawaaiig en vies spoorviaduct en een sterk verouderd station opgescheept. En had Delft geen  nieuwe verbindende woonwijk en vier treinsporen  gekregen.

De rapporten geven veel inzicht in het projectmanagement. En het beeld is bij tijd en wijlen ontluisterend. Een goede projectorganisatie heeft overzicht over planning, contracten en kosten. Risico’s worden opgespoord en beheerst. Aanbestedingen worden nauwgezet voorbereid en adequaat uitgevoerd. Contracten worden juridisch dichtgetimmerd. Uit de rapporten blijkt dat dit bij alle drie projecten (Harnaschpolder, Spoorzone en Sebastiaansbrug) mis is gegaan. Bovendien verliep de samenwerking tussen externe en interne projectorganisaties, de afdeling control en het bestuur ook niet bepaald soepel.

Inmiddels is er al veel veranderd in de gemeentelijke organisatie en de aansturing van de projecten. GroenLinks is het met de onderzoekscommissie eens dat dit nog veel beter moet. Je moet er als raadslid op kunnen vertrouwen dat het gemeentelijk management, de organisatie en de aansturing van grote projecten op orde is.

Vervolg

GroenLinks trekt uit het rapport de conclusie dat de allerbelangrijkste oorzaak van de financiële situatie van Delft de vastgoedcrisis is. Het projectmanagement van Delft liet echter ook te wensen over. Bovendien had de gemeenteraad te weinig grip op de projecten. GroenLinks wil in de tweede fase van het onderzoek de ontwikkeling van een Regeling voor Risicovolle Projecten (RRP) verkennen – een aanbeveling van de commissie Onderzoek Grote Projecten. Hierin wordt vastgelegd hoe de besluitvorming over een groot project dient plaats te vinden; hoe tijd, geld, kwaliteit en risico’s daarbij worden beheerst; en hoe de gemeenteraad hierover wordt geïnformeerd.

In de raad van afgelopen donderdag is besloten om in de tweede fase van het onderzoek interviews te houden met bestuurders, projectleiders en andere betrokkenen. Dit om nog meer inzicht te krijgen in de afwegingen bij de bestuurlijke besluiten en bij de uitvoering daarvan. De raad bepaalt vooraf de thema’s waarover zal worden gesproken. De bestuurscultuur is bijvoorbeeld een interessante. Op basis van deze nieuwe inzichten en alle lessen die al uit de eerste fase van het onderzoek kunnen worden getrokken zal een Regeling Risicovolle worden opgesteld. Alleen Onafhankelijk Delft stemde tegen het voorstel, omdat die fractie een raadsenquête het enige middel vindt om de verantwoordelijken voor de financiële situatie van Delft te kunnen aanwijzen.