Achtergrond
Op 9 oktober 2007 maakte Unilever bekend dat ze de Calvé fabriek in Delft in 2008 gaat sluiten. De sluiting is onderdeel een wereldwijde reorganisatie van deze multinational. Reden voor de reorganisatie is Unilever’s achterblijven op concurrenten als Nestlé en Procter&Gamble, twee andere multinationals in de voedingssector. Met een winst van 5 miljard euro realiseert Unilever wel een goed bedrijfsresultaat, maar de productie-efficiëntie blijft achter. Onder het motto dat je het dak moet repareren als het droog is, is Unilever bezig met een reorganisatie programma om de productiekosten verder te verlagen. Wereldwijd gaan 20.000 arbeidsplaatsen verloren.
In Nederland gaan naast de Calvé fabriek ook de fabrieken in Loosdrecht (Knorr) en Vlaardingen (Cif) dicht. In totaal verliezen 474 mensen hun baan. De bedrijven worden verplaatst naar andere lidstaten van de EU. Blijven alleen de Unilever vestigingen in Rotterdam (zwaartepunt, productie Blue Band) en Hellendoorn (Ben&Jerry’s) en Oss (Unox) open. Als reden voor de sluiting wordt aangegeven de structureel hogere (loon)kosten in Nederland ten opzichte van andere Europese landen.
Het conflict is er vooral één tussen werkgever en werknemers. De vakbonden stellen dat hogere winstcijfers niet altijd boven mens en arbeid gaan. De vakbonden vechten het besluit van gedwongen ontslagen aan. Sinds 11 oktober wordt er gestaakt. FNV is ook de discussie aangaan over het openhouden van de fabrieken. Met een winst van Euro 50 miljoen is Calvé winstgevend, dus waarom sluiten?
Op 6 november is voor de zes Nederlandse bedrijven een akkoord bereikt tussen vakbonden en Unilever. De vakbonden zijn akkoord gegaan met sluiting van de betreffende fabrieken. De te ontslagen werknemers krijgen als ontslagvergoeding onder andere één maandsalaris voor elke jaar dat ze bij Unilever gewerkt hebben. In het sociaal plan staat dat de Unilever overtollige werknemers helpt bij het zoeken naar een nieuwe baan. Unilever trekt 2,7 miljoen euro extra uit om de moeilijkst plaatsbare medewerkers financieel beter te steunen. Ook is er afgesproken dat in de fabrieken die openblijven tot 2011 geen gedwongen ontslagen vallen.
Discussieonderwerp: Flexibilisering van ontslagrecht
Tegelijk met de acties van werknemers en vakbonden tegen de sluiting, zorgen de plannen van Minister Donner voor flexibilisering van het ontslagrecht voor veel politieke discussie in Den Haag. Doel van dat plan is om meer mensen aan baan te helpen, maar gevreesd wordt dat de insiders (mensen met een vaste contract) geleidelijk vervangen worden door outsiders (mensen met een tijdelijk contract).
Wat zijn de gevolgen voor gevallen als de Calvé fabriek, als de plannen Minister Donner voor ontslagerecht worden aangenomen? Verslechtert hierdoor onderhandeling positie van vakbonden en daarmee van de werknemers? Hoe zouden de onderhandelingen tussen vakbonden en een werkgever verlopen en met welk resultaat?
Discussie onderwerp: De rol van de overheid
Moet de Nederlandse overheid zich afzijdig houden bij reorganisatie plannen van multinationals? Wat zijn de lange termijn gevolgen van bedrijven die verdwijnen naar het buitenland en welke nieuwe bedrijven komen er bij in Nederland? Nederland is groot voorvechter van de internationale vrijhandel en vertaalt dit in minimale regelgeving voor grote ondernemingen. Dat heeft ons als klein land met een kleine binnenlandse markt voordelen gebracht. Doen andere Europese landen meer hun best voor het behoud van werkgelegenheid?
Deze week was in het nieuws een advies van de SER (Sociaal Economische Raad) om de macht van de grote ondernemingen te beperken. De invloed van aandeelhouders (hedgefondsen) moet beperkt worden en de invloed van bestuurders en ondernemingsraden bij internationale ondernemingen zoals Unilever moet versterkt worden.
De invloed van gemeentes op bedrijfssluiting is gering. Binnen het nationale kader hebben de Gemeente Delft en de regio Haaglanden een morele verantwoordelijkheid. Moeten zij meer doen om werkgelegenheid binnen hun grenzen te behouden?
Discussieonderwerp: Kan de consument iets doen?
Kopen is Kiezen. Als Nederlandse consumenten zijn we medeverantwoordelijkheid voor het verliezen van arbeidsplaatsen doordat we Calvé pindakaas en Unox worsten blijven kopen. Is het haalbaar en zinvol om consumenten op hun koopgedrag aan te spreken met het doel om aan de ondernemingen een signaal af te geven, bijvoorbeeld door een kopersstaking?
Discussieonderwerp: Het beleid van multinational Unilever
Moet aangekondigde sluiting worden geaccepteerd als een onoverkomelijk feit, terwijl het om een modern, efficiënte en winstgevende bedrijven gaat. Unilever is voortdurend aan het reorganiseren. Je kunt erop wachten dat in een volgende ronde de laatste drie Nederlandse vestigingen gesloten worden. Een grote multinational kan landen tegen elkaar uitspelen om de lonen laag te houden en arbeid flexibel. Zijn de productiekosten in Nederland echt structureel hoger? Als de productie van Calvé and Unox naar het buitenland verdwijnt, leidt dit tot grote transportkosten en meer milieubelasting. Is er reden om de voorgenomen sluitingen aan te vechten. Dit kan niet los worden gezien van de grote context van de reorganisatie plannen van een multinational.