Er komt een reeks bijeenkomsten in Zuid-Holland over de thema's van de gemeenschappelijke integratieagenda "datgene wat ons bindt". De organisatie is in handen van Stimulans en Meander in samenwerking met FORUM. Het thema van de eerste bijeenkomst, die vandaag wordt gehouden in de aula van de Technische Universiteit van Delft, is mannenemancipatie. Er zal een informatiemarkt zijn en good practices in verschillende gemeenten kunnen worden uitgewisseld, zodat er ideeën kunnen worden opgedaan voor toepassing in ons eigen lokale beleid. Lees hieronder mijn bijdrage aan de dag.
Mannenemancipatie in de Technische Universiteit
Dames en heren
Welkom in Delft. Een stad met drie vrouwelijke en twee mannelijke wethouders en daarmee uit oogpunt van vrouwenemancipatie een voorbeeld voor het openbaar bestuur.
Welkom in Delft. Een stad met 10% meer mannelijke inwoners dan vrouwelijke en daarmee uit oogpunt van mannenemancipatie een mooi groot terrein om verder te ontginnen.
Welkom op de Technische Universiteit van Delft. Een mannenbolwerk bij uitstek en mede daardoor vandaag “a perfect place to be”.
Dames en heren,
Altijd wanneer ik een inleiding ga houden over een niet alledaags onderwerp, bereid ik mij voor door er met anderen over te praten. Mannenemancipatie is zo’n onderwerp. Er bestaat een breed palet aan invalshoeken. Ik noem er een aantal: Veel mannen blijken graag hun deel van de zorg in hun gezin op zich te nemen, maar ze moeten er wel voor knokken. Met de wetgever en cao-onderhandelaars over hun deel in het ouderschapsverlof. Met werkgevers en collega’s over de mogelijkheden voor pappa-dagen. Met het ministerie van kinderopvang over grootvaders als gastouder en de prijs die de gemeenschap daarvoor de ene keer wèl en de andere keer niet wil betalen. Een strijd die in een aantal gevallen leidt tot individuele creativiteit en oplossingen. Maar in andere gevallen leidt tot capitulatie. Jammer. Want het gaat om quality-time.
Ouderschapsverlof, pappa-dagen en gastouderschap door grootouders: mannen genieten van hun kinderen en kleinkinderen, ze zien de ontwikkelingen, ze merken hoe je de wereld ook minder rationeel kunt bekijken dan zij misschien in hun eigen volwassen leven doen en ze bedenken eigen oplossingen voor huishoudelijke vraagstukken. Hun wereld wordt groter en leuker. En dat geldt meteen ook voor de wereld van hun vrouwen.
Vorige week kwam ik aan de praat met Ruut van Hooft over mannenemancipatie. Ruut is een bekende clown hier in Delft en directeur van clownschool Buus. Samen met Dirk Pronk heeft hij in 1978 een scriptie voor de sociale academie geschreven over "het rolpatroon van de man." Die scriptie lag na ons gesprek in mijn brievenbus. Volgens deze scriptie verwerft de man in zijn jeugd mannelijke eigenschappen en een mannelijk rolpatroon, dat in zijn latere leven geheel ten dienste staat van zijn werksituatie. Het werk heeft hem als het ware in zijn macht. Wat gebeurt er met de man die werkloos of anderszins inactief wordt? Zijn wereld kan instorten. Doelloos worden, zeker als hij niet geleerd heeft zorg en werk te combineren. Het risico van verveling ligt vlak om de hoek.
De scriptie is nog actueel. Dat bleek eind vorig jaar toen de Delftse Werkgroep Emancipatie als sluitstuk van haar werk een internationale spellendag organiseerde op de Markt. Ik heb daar veel allochtone mannen ontmoet, die het thema verveling hoog op mijn emancipatieagenda hebben gezet.
Kent u ze nog? De mannenpraatgroepen uit de jaren '70 van de vorige eeuw? Ze kwamen aan de orde in mijn gesprekken En zelfs in mijn eigen archief op zolder vond ik er nog wat over. Mannenpraatgroepen hadden het over mannenbevrijding. Weg met die mannen van staal, waartoe de jongentjes sinds hun derde levensjaar werden opgevoed. Weg met het idee dat jongens niet mogen huilen of niet bang mogen zijn. Gevoelens doen er toe, leer ze tonen. Steun elkaar bij problemen door uitwisseling van gedachten. En volg niet meer klakkeloos het geijkte mannenpatroon, dat je uit je opvoeding hebben meegekregen. Dat geeft minder stress, maakt het leven een stuk prettiger. Het was de verwachting en het is uitgekomen, althans bij mijn gesprekspartners van deze week.
Nog een andere invalshoek, dames en heren. Vorige week sprak ik Prof. Dr. Ir. Hugo Priemus. Priemus was hier tot de zomer van vorig jaar hoogleraar Systeeminnovatie Ruimtelijke Ontwikkeling. De nevenfuncties op zijn cv nemen drie A-viertjes in beslag. Na zijn pensioen is hij doorgegaan als onbezoldigd hoogleraar aan de Faculteit Techniek, Bestuur en Management, met nog steeds heel veel nevenfuncties. Priemus is gehuwd en vader van twee kinderen. Ik dacht: niet echt het voorbeeld van een goede zorg-rolverdeling tussen mannen en vrouwen.
Wat bleek? Deze zelfde Hugo Priemus heeft een keer de Antonia Korvezeeprijs gewonnen. Dit is dè emancipatie-onderscheiding van de TU, vernoemd naar de eerste vrouwelijke hoogleraar in Delft. De verrassing moet op mijn gezicht te lezen geweest te zijn. “Ja” zei hij, ik had zelf ook niet het idee dat het met de emancipatie aan de TU erg goed gaat. En toen ik die prijs won, dacht ik: het is hier nóg erger. Alsof Go Ahead Eagles de KNVB-beker wint.'' Priemus ontving de prijs als een aanmoediging om door te gaan op een schuchter ingeslagen weg: In de vijf jaar daarvoor was hij namelijk de hoogleraar geweest die de meeste vrouwelijke promovendi had begeleid: Vier!
Ook een invalshoek. Waarom trekken technische studies in Nederland meer mannen dan vrouwen? Het is me vorige week zo uitgelegd: exacte vakken zijn op onze middelbare scholen niet verplicht. Daarnaast bestaat er nog steeds het seksestereotype dat meisjes slechter zijn in wis- en natuurkunde. Al dan niet geadviseerd door hun omgeving kiezen ze vaker niet dan wel voor het profiel natuur en Techniek. In vergelijking tot de landen waar exacte vakken op de middelbare school verplicht zijn, kiezen hier uiteindelijk weinig meisjes voor een studie in de techniek of natuurwetenschappen. Interessant. Met als gevolg dat deze stad een jongensstad is. Op een leeftijd dat het juist interessant is om ook meisjes te ontmoeten en hun wereld te leren kennen. Zo heeft het landelijke onderwijsbeleid een groot effect op de samenstelling van onze stad. Een aardig onderwerp in het kader van de gendermainstreaming.
Dames en heren,
Misschien had u een mooi verhaal verwacht over het emancipatiebeleid van de gemeente Delft. Over het feit dat we een koploperspositie hebben gekregen en over onze projecten op dit gebied. Over 1000 en één kracht of over de migrantencommunicatie en over de wijze waarop we gezamenlijk op zoek zijn naar onbenut talent. Over onze voorwaarde dat er meer diversiteit in besturen moet komen van door ons gesubsidieerde instellingen. Over het toneelstuk “in de naam van de vaders” van het Haagse Vadercentrum Adam dat ook bij ons in Delft is opgevoerd en ons een impuls heeft gegeven aan het denken over mannenemancipatie. Of over ons homo-emancipatiebeleid. Maar ik vond de gesprekken deze maand over het thema mannenemancipatie zo leuk, dat ik dacht dat dit ook voor u zou gelden.
Dank u voor uw aandacht.