Op donderdag 27 november hebben de elf fracties in de gemeenteraad hun algemene beschouwingen op het afgelopen en komende politieke jaar gegeven. Hiermee is de raad de begrotingsbehandeling gestart. De programmabegroting wordt op donderdag 18 december door de gemeenteraad vastgesteld. Lees hier wat Fleur Norbruis namens GroenLinks heeft gezegd.
"Stad geschokt door financieel debacle", "Delft onder toezicht", "Delft koerst af op bankroet"
Voorzitter, collega-raadsleden en beste aanwezigen,
zomaar wat koppen uit kranten die de huidige financiële situatie schetsen. Vanaf 2010 is een bezuiniging van 57 miljoen euro in gang gezet. Dit was nodig door de enorme bezuinigingen van het Rijk, de economische crisis en de verliezen op de grondexploitaties in Harnaschpolder en Spoorzone. 57 miljoen op een begroting van toen nog 360 miljoen. Een enorme bezuinigingsopgaaf, met grote gevolgen voor de stad waar de afgelopen jaren flink over gediscussieerd is. Het was allemaal nodig om Delft financieel op de rails te houden.
Maar dit voorjaar schoot Delft toch uit de bocht. De miljoenen vlogen ons om de oren. Tegenvallers o.a. bij de ontwikkeling van Harnaschpolder leidden tot 16 miljoen tekort op de Delftse begroting. Maar het college trok een grens – met moeite zou 12 miljoen euro ingevuld worden. De resterende 4 miljoen euro aan bezuinigingen vond het college maatschappelijk onaanvaardbaar. En nu voorzitter, bespreken we een begroting waarin het tekort na verwerking van de Spoorzonerapporten weer is opgelopen tot 6 miljoen.
GroenLinks heeft niet het gevoel dat de gemeente ‘in control’ is. Hoe is het toch mogelijk dat de tekorten op de Spoorzone en de Harnaschpolder zo snel zijn toegenomen? De raad kreeg meerjarenvastgoedprogramma’s, kwartaalrapportages, raadpleegde deskundigen en organiseerde werkgroepen. En de raad dacht dat het goed ging, want het collegeantwoord op vragen uit de raad was steevast: Het past binnen de business case. De smileys van nog geen jaar geleden blijken nu huilies te zijn. Wij vinden dat het college nu ook te weinig antwoorden op vragen naar oorzaken geeft. Onze fractie is er helemaal niet gerust op dat de organisatie het project nu wel in de hand heeft. En voorzitter, waarom krijgt Delft een ander project, de Sebastiaansbrug, maar niet van de grond? Nu is de gemeente door de rechter teruggefloten vanwege een slecht akoestisch onderzoek. Het is niet meer uit te leggen aan de inwoners van onze stad.
De gemeenteraad en inwoners van Delft hebben er recht op om te weten hoe Delft financieel zo uit de bocht heeft kunnen vliegen. GroenLinks wil een degelijk onderzoek naar de oorzaken van het financiële fiasco. De precieze onderzoeksvragen en –methode bepalen wij graag verder in een raadsbrede werkgroep.
Ondertussen moet Delft wel door. Het college zoekt financiële steun bij provincie en rijk en stelt een nieuwe bezuinigingsronde voor die oploopt tot 12 miljoen euro.
De lobby bij provincie en ministeries is belangrijk en logisch. Het aandeel van het rijk bij de Spoortunnel en die van de provincie bij de Sebastiaansbrug zijn immers evident. Het is aan Delft om ze te wijzen op hun rol in de beide projecten. De pijn zit niet alleen in de infrastructurele projecten, maar ook bij het gemeentefonds. De bijdrage uit het fonds zal de komende jaren nog verder dalen, terwijl het rijk steeds meer taken bij de gemeente neerlegt. Al jaren wordt te weinig rekening gehouden met de centrumfunctie van Delft en de zwakke sociaal economische structuur - en is Delft genoodzaakt vanuit de eigen begroting geld bij te passen. De lobby zou dan ook moeten leiden tot een hogere bijdrage uit het gemeentefonds, die beter bij het profiel van Delft past. GroenLinks wil graag op de hoogte blijven van de besprekingen met de diverse overheden. Het liefst maandelijks via de commissie Economie, Financiën en Bestuur.
Het bezuinigingspakket is door het college gepresenteerd met de boodschap: de grens is bereikt! GroenLinks vond vóór deze extra bezuinigingen al dat de grens bereikt was en vraagt zich af of het maatschappelijk aanvaardbare met deze bezuinigingen niet wordt overschreden. Bijvoorbeeld bij de bezuinigingen op de bijzondere bijstand.
Bezuinigen op de ondersteuning van de zwaksten in de samenleving is niet sociaal. Al helemaal niet in een tijd waarin de armoede groeit. Hiermee kom je aan het DNA van de stad. Bovendien zijn dergelijke bezuinigingen dom, omdat het vaak geld kost in plaats van dat het iets oplevert. Bijvoorbeeld via de schuldhulpverlening of extra zorg. Hoe is deze korting op het bijstandsbudget te rijmen met een van de thema’s uit het bestuursprogramma: Iedereen doet mee? We gaan hierover graag in debat in de commissies – met name over de bezuiniging op de budgethulp en de verlaging van de norm voor korting op de Delftpas.
Voorzitter, Delft moet slim en zorgvuldig bezuinigen. Vragen die steeds gesteld moeten worden zijn: Is de bezuiniging echt te realiseren? En wat zijn de gevolgen van de bezuiniging?
Het college denkt weer veel geld te kunnen besparen op het ambtenarenapparaat. In 2018 moet er 5,3 miljoen euro bespaard zijn. Dat is bovenop de nog niet ingevulde bezuinigingen op het apparaat, die ook miljoenen bedraagt. Dat betekent in de toekomst veel minder ambtenaren en minder service. Gevolg is dat de werkdruk voor de ambtenaren die overblijven flink hoger wordt en de tevredenheid van burgers vrijwel zeker zal afnemen.
GroenLinks heeft in dat licht grote twijfels bij de plannen rond de Algemene Commissie Bezwaarschriften. In deze roerige tijden met hervormingen en nieuwe regelgeving, waarin minder ambtenaren het werk moeten doen, zullen meer fouten worden gemaakt. Juist in die situatie is het belangrijk dat de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de bezwaarprocedures overeind blijft. Zodat ongewenste gevolgen van bezuinigingen en misstanden aan het licht komen en aangepakt worden.
Voorzitter, Delft wil naar een regierol toe. Dat wil GroenLinks ook, want wij zien dat mensen veel zelf kunnen en willen doen. Vaak worden ze daar in gehinderd door regels en bezwaren van de gemeente. Dat is jammer. Creatieve burgers en ondernemers hebben een gemeente nodig die ruimte geeft en ondersteunt. Geen gemeente die dwarsligt en voorschrijft. Ook geen gemeente die zich plotsklaps helemaal terugtrekt en alles over de schutting gooit.
GroenLinks wil graag snel met college en raad in gesprek over onderwerpen als regie, regelvrije zones en ruimte voor burgerinitiatieven. De raad wacht al heel lang op de geactualiseerde regienota. Terwijl de noodzaak om taken aan de stad over te dragen door de extra bezuinigingen steeds groter wordt. Sterker nog, al lang gaande is - zoals bij de kinderboerderijen en NME en binnenkort bij Stadsbeheer en VAK.
Zo kom ik bij de bezuinigingen op cultuur, voorzitter. GroenLinks maakt zich grote zorgen over het stapelen van de bezuinigingen. Op DOK en VAK wordt al fors bezuinigd en nu komt daar nog 6 ton bij. Keiharde bezuinigingen voor beide instellingen, die de handen al ineengeslagen hebben om uit te komen met de eerdere bezuinigingen. De denkrichting is dat het vrijetijdsaanbod voor 14+ers aan de vrije markt wordt overgelaten. Gevolg is dat de VAKdocenten voortaan zelf alles moeten organiseren. GroenLinks vindt dat de gemeente de docenten de komende jaren moet ondersteunen in hun cultureel ondernemerschap. Om ervoor te zorgen dat er een mooi palet aan vrijetijdscursussen blijft bestaan én dat inwoners dat vrijetijdsaanbod ook weten te vinden. Dát is wat je van een regiegemeente mag verwachten!
En voorzitter, Delft Kennisstad kan echt niet zonder een aanbod van culturele cursussen!
Voorzitter, in de Najaarsrapportage lazen we dat de gemeente nogal wat parkeerinkomsten is misgelopen. Door eigen fouten zoals bijvoorbeeld onduidelijke borden waardoor boetes geseponeerd werden en het boeken van opbrengsten van verdwenen parkeerplekken. Maar ook door beslissingen van de raad, want het aanpassen van bloktijden heeft kapitalen gekost. Vorig jaar stelde de raad na uitgebreide gesprekken met de stad een helder en duidelijk parkeerbeleid vast. GroenLinks was er blij mee. Als de raad binnenkort het Optimalisatieplan parkeren bespreekt zullen wij de voorgestelde wijzigingen kritisch beoordelen op kosten en effectiviteit. Wij willen geen duur zwabberbeleid.
GroenLinks is blij met het bestuursprogramma en de benoemde opgaven. Het college beperkt zich tot 3 thema’s: mensen aan het werk, mensen doen mee en een aantrekkelijke stad. GroenLinks vindt dat gezien de financiële situatie en de stand van zaken van de grote projecten, reëel.
Delft moet de risico’s van die projecten in de toekomst beter beheersen én kansen beter benutten, vooral in de Spoorzone. Want kansen biedt de Spoorzone volop – bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. We kijken uit naar het nieuwe plan van aanpak van het college en naar de notitie over de zonnepanelen op Het Nieuwe Kantoor.
Op 1 januari krijgt de gemeente nieuwe taken op de gebieden Participatiewet, Jeugdwet en WMO met een forse bezuiniging erbij. Gelukkig is Delft goed voorbereid en heeft Delft een reserve Sociaal Domein gevormd, bedoeld om risico’s op te vangen en een zachte overgang mogelijk te maken. GroenLinks is daar blij mee.
We zien het actieplan voor de arbeidsmarkt met vertrouwen tegemoet, overtuigd dat we zijn dat Delft werk aan mensen op alle niveaus, ook die met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, kan bieden.
Samen met actieve inwoners en ondernemers willen we als GroenLinks blijven werken aan een aantrekkelijke stad. Essentieel daarin is dat de gemeente inwoners en ondernemers de ruimte geeft voor eigen initiatieven. Verbijsterd was onze fractie toen het plan van t zelfbouw collectief Nieuwe Coenders voor de Spoorzone van tafel werd geveegd. Laten we ons bewust zijn van de kracht van Delftse inwoners en organisaties en openstaan voor hun creatieve oplossingen voor de uitdagingen waar Delft voor staat.